Nawigacja

Historia urzędu

Historia urzędu

Opublikowane przez : Agnieszka Borucka

Jest miara we wszystkim,
     są  w końcu pewne granice. 

Horacy

 

Wieloletnia tradycja i jakość na tle historii

Już w czasach średniowiecznych, kiedy to Poznań po uzyskaniu praw miejskich w 1253 r. stał się dużym ośrodkiem gospodarczym przez który przechodził szlak handlowy łączący Litwę z Europą Zachodnią, zwracano szczególną uwagę na poprawność pomiarów przy wymianie handlowej. Widocznym śladem zachowanym do dnia dzisiejszego jest budynek wagi miejskiej znajdujący się na Starym Rynku. Tradycje organizacji administracji miar w Wielkopolsce sięgają natomiast XIX wieku, w tym okresie w miastach powiatowych tworzone były komunalne urzędy miar nadzorowane przez Królewsko - Pruski Inspektorat Wzorcowniczy w Poznaniu. Wybuch powstania wielkopolskiego, w wyniku, którego nastąpiło szybkie oczyszczenie terenów z władz zaborczych, postawiło społeczeństwo polskie przed problemem zorganizowania życia gospodarczego i administracji państwowej, w tym także administracji miar. Początki były trudne ze względu na brak wyszkolonej kadry, wcześniej niedopuszczonej do stanowisk piastowanych przez urzędników niemieckich. W 1918 r. kierownictwo byłego inspektoratu objął inż. Leon Prawdzic - Szczawiński, natomiast w 1919 roku zorganizowano pierwszy kurs legalizatorski bazując na niemieckich przepisach obowiązujących w miernictwie oraz na dekrecie Prawo o miarach.   Za oficjalną datę rozpoczęcia urzędowania Okręgowego Urzędu Miar w Poznaniu przyjmuje się 1 stycznia 1922 r., który zakresem działania objął teren województwa poznańskiego i pomorskiego. 
 

Zdjęcie pamiątkowe pracowników Okręgowego Urzędu Miar w Poznaniu, 1920 r.
Zdjęcie pamiątkowe pracowników Okręgowego Urzędu Miar w Poznaniu, 1920 r.

Do osiągnięć urzędu z początkowego okresu jego funkcjonowania można zaliczyć sprawną obsługę licznych na tym terenie zakładów metalowych, chemicznych i przetwórstwa spożywczego, a także obsługę i nadzór nad wytwórniami przyrządów pomiarowych m.in.: Poznańskiej Fabryki Wodomierzy, Fabryki Wodomierzy w Toruniu, Fabryki Gazomierzy w Tczewie. W Okręgowym Urzędzie Miar w Poznaniu powstały w tym czasie dobrze wyposażone pracownie, w tym pracownia masy i siły, objętości, gazomierzy, wodomierzy i liczników energii elektrycznej.

Do dnia dzisiejszego w zbiorach Urzędu można odnaleźć wyposażenie z tego okresu.

Kolba pomiarowa 20 l

                                                                                     Kolba pomiarowa, 20 l

Gęstościomierz zbożowy 1/4 l

                                 Gęstosciomierz zbożowy, 1/4 l

Wybuch II wojny światowej przerwał działalność polskiej administracji miar. OUM w Poznaniu podporządkowany został ministerstwu przemysłu w Berlinie, a w urzędzie zatrudnieni zostali niemieccy urzędnicy. Dążenie do stworzenia przez ówczesnego naczelnika wzorcowego urzędu dla innych w całej Rzeszy Niemieckiej przyczyniło się do utrzymania wysokiego poziomu technicznego w tym okresie. Prace polskiej administracji miar na terenie Wielkopolski i Pomorza zostały wznowione w marcu 1945 roku. Z kolei w 1952 roku nastąpiła zmiana zakresu terytorialnej właściwości Okręgowego Urzędu Miar w Poznaniu, który objął swoim zasięgiem województwo poznańskie i zielonogórskie.

Czym się zajmujemy?

Legalizacja

Podstawowym zadaniem Okręgowego Urzędu Miar w Poznaniu jest legalizacja przyrządów pomirowych. Oprócz najczęściej legalizowanych przyrządów pomiarowych takich jak: wagi nieautomatyczne i automatyczne, odważniki, taksometry i odmierzacze wykonywana jest również legalizacja wodomierzy i ciepłomierzy w utworzonych przez Prezesa GUM punktach legalizacyjnych u producentów albo przedsiębiorców dokonujących napraw lub instalacji tych przyrządów. Posiadane przez Wydział Zamiejscowy w Lesznie specjalistyczne stanowisko przewoźne pozwala na wykonywanie legalizacji instalacji pomiarowych do cieczy innych niż woda o różnych przepływach, w tym coraz powszechniej stosowanych instalacji do oddolnego i odgórnego tankowania cystern. 

Szczegółowy wykaz legalizowanych przyrządów pomiarowych dostępny jest  TUTAJ.

Nadzór metrologiczny

W celu zapewnienia dokładności i wiarygodności pomiarów w obrocie handlowym, w ochronie zdrowia, życia i środowiska, a także dla bezpieczeństwa i porządku publicznego Okręgowy Urząd Miar w Poznaniu realizuje nadzór metrologiczny nad przestrzeganiem przepisów ustawy Prawo o miarach, ustawy o towarach paczkowanych oraz ustawy o systemie tachografów cyfrowych, na terenie województwa wielkopolskiego. 

Nadzór wynikający bezpośrednio z ustawy Prawo o miarach dotyczy użytkowników tych przyrządów pomiarowych, które są objęte obowiązkiem  prawnej kontroli metrologicznej. Stąd też kontrolowane są miejsca, gdzie takie przyrządy pomiarowe są stosowane np. placówki handlowe, punkty skupu złomu, apteki, urzędy pocztowe, stacje paliw oraz stacje LPG. Nadzór prowadzony jest również nad podmiotami, którym Prezes GUM udzielił stosownych upoważnień lub zezwoleń na wykonywanie określonej działalności gospodarczej, tj. upoważnienia do przeprowadzania legalizacji pierwotnej lub ponownej określonych rodzajów przyrządów pomiarowych oraz zezwolenia na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie instalacji lub napraw oraz sprawdzania tachografów samochodowych.

Wynikający z ustawy o towarach paczkowanych nadzór obejmuje paczkowanie produktów, w szczególności system kontroli wewnętrznej ilości towaru paczkowanego oraz kontrolę produkcji butelek miarowych.

Trzecim obszarem realizowanego nadzoru jest kontrola warsztatów tachografów cyfrowych w zakresie wynikającym z ustawy o tachografach cyfrowych. Tutaj sprawowany jest nadzór m.in. nad spełnianiem przez podmiot, który uzyskał stosowną decyzje Prezesa GUM, wymagań określonych w ustawie, jak również prawidłowość wykonywania czynności podczas sprawdzania tachografów cyfrowych.

Ocena zgodności

Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej decyzją z dnia 26.03.2004 r. udzielił autoryzacji Okręgowemu Urzędowi Miar w Poznaniu w celu jego notyfikowania Komisji Europejskiej i pozostałym państwom członkowskim Unii Europejskiej, jako jednostki wyznaczonej do realizacji określonych procedur oceny zgodności. Okręgowy Urząd Miar w Poznaniu uzyskał status jednostki notyfikowanej, której Komisja Europejska nadała numer 1441. Od dnia wejścia Polski do UE możliwa jest realizacja przez tutejszą jednostkę, procedur oceny zgodności wag nieautomatycznych zgodnie z wymaganiami Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/31/UE (NAWI) oraz procedur oceny zgodności przyrządów pomiarowych objętych Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/32/UE (MID).

Wzorcowanie

W celu zapewnienia wiarygodności i odpowiedniej dokładności wykonywanych pomiarów istotne jest okresowe weryfikowanie wskazań przyrządów pomiarowych, przy użyciu których realizowane są pomiary m.in. w przemyśle, medycynie, farmacji, energetyce. Najlepszą formą umożliwiającą wyznaczenie błędów wskazań, a także wykazanie powiązania z państwowymi wzorcami jednostek miar jest wzorcowanie przyrządów w laboratoriach o potwierdzonych kompetencjach technicznych lub we własnym zakresie (jeśli to możliwe). Przeprowadzenie wzorcowania przez akredytowane laboratorium wzorcujące pozwala mieć pewność co do poprawności wykonania usługi wzorcowania.

Zespół Laboratoriów Wzorcujących Okręgowego Urzędu Miar w Poznaniu (AP 084) posiada wdrożony system zarządzania zgodny z normą PN-EN ISO/IEC 17025, a jego kompetencje techniczne zostały potwierdzone przez krajową jednostkę akredytującą – Polskie Centrum Akredytacji. Akredytacja udzielona przez Polskie Centrum Akredytacji utrzymywana jest od 19 stycznia 2006 r. 

AP 084 posiada akredytację w dzidzinach pomiarowych: masa, siła, twardość, czas i częstotliwość, wielkości optyczne, wielkości elektryczne, wielkości geometryczne, objętość, przepływ, wielkości fizykochemiczne.

Zespół Laboratoriów Wzorcujących OUM w Poznaniu (AP 084) jest jedynym laboratorium administracji miar, które posiada akredytację na wzorcowanie rotametrów do gazów o przepływie w zakresie (1 ÷ 15000) dm3/h.

 

Stanowisko pomiarowe do wzorcowania rotametrów

 

 

 

 

 

 

 

 

 

            Stanowisko pomiarowe do wzorcowania rotametrów                         Stanowisko pomiarowe do wzorcowania luksomierzy

 

Ponadto, na rynku usług metrologicznych wyróżnia nas możliwość wzorcowania, w zakresie akredytacji:

  • mierników parametrów sieci energetycznych,
  • luksomierzy do pomiaru natężenia światła w zakresie  (10 ÷ 10000) lx,
  • próbników wysokiego napięcia w zakresie pomiaru  napięcia stałego,
  •  sekundomierzy elektronicznych i mechanicznych przy niepewności na poziomie: (0,06 + 1,2 x 10-5 x τ) s dla sekundomierzy mechanicznych, (0,003 + 2,8 x 10-7 x τ) s dla sekundomierzy elektronicznych     
 

​W przypadku dziedzin nieakredytowanych, jako nieliczni wykonujemy wzorcowanie:

  • torów pomiaru temperatury zainstalowanych w instalacjach pomiarowych do paliw do napełniania cystern samochodowych i kolejowych, liniach produkcyjnych itp.,
  • wag elektronicznych przenośnych do wyznaczania nacisku koła/osi pojazdu,  
  • dalmierzy laserowych.
 

Dzięki wykwalifikowanemu personelowi, który dysponuje wieloletnim doświadczeniem, Zespół Laboratoriów Wzorcujących OUM w Poznaniu przeprowadza, w ramach swoich możliwości technicznych, wzorcowania nietypowych przyrządów pomiarowych m.in. z dziedziny wielkości geometrycznych np. chronometryczne prędkościomierze kolejowe, aplikatury do farb, szablony kształtu. Dla utrzymania odpowiedniego poziomu usług OUM w Poznaniu pozyskuje informacje zwrotne od klientów za pomocą ankiet, rozmów bezpośrednich i telefonicznych. Informacje te są analizowane i wykorzystywane do doskonalenia systemu zarządzania oraz działalności w zakresie wzorcowania. 

Zespół Laboratoriów Wzorcujących OUM w Poznaniu podejmuje szereg działań mających na celu potwierdzenie ważności wyników wzorcowania. Wśród nich na uwagę zasługuje m.in. udział w programach badań biegłości i innych porównaniach międzylaboratoryjnych. Uzyskane wyniki są wykorzystywane do doskonalenia metod wzorcowania. Jak wspomniano wcześniej, wzorcowanie wyposażenia pomiarowego stanowi jeden z kluczowych elementów pozwalających na zachowanie spójności pomiarowej. Zespół Laboratoriów Wzorcujących OUM w Poznaniu wzorcuje własne wyposażenie pomiarowe, tj. wzorce, przyrządy pomiarowe, układy pomiarowe, urządzenia pomocnicze przede wszystkim w Głównym Urzędzie Miar oraz w akredytowanych laboratoriach wzorcujących. 

Udział w życiu publicznym i naukowym

 

Okręgowy Urząd Miar w Poznaniu uczestniczy w życiu publicznym miasta i okolic m.in. poprzez patronat nad festynem „Warkocz Magdaleny”, którego organizatorem jest poznański kościół farny. Co roku, w trakcie tej uroczystości, w ciągu zaledwie kilku godzin, pracownicy OUM w Poznaniu uczestniczą w pomiarach długości ponad setki warkoczy dziewczynek, dziewcząt i kobiet z całej Polski. Więcej informacji na stronie głównego organizatora, czyli Parafii Farnej i Towarzystwa Przyjaciół Poznańskiej Fary.
 

 

Festyn Warkocz Magdaleny 2017 r. - pomiar długości warkocza

         Festyn Warkocz Magdaleny 2017 r.

Realizując misję administracji miar, w celu umożliwienia lepszego rozumienia problematyki miar wśród społeczeństwa, Okręgowy Urząd Miar w Poznaniu otwiera corocznie swoje pracownie dla studentów Wydziału Chemii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Studenci licznie i z zainteresowaniem oglądają wyposażenie oraz słuchają informacji na temat stosowanych metod pomiarowych. Podejmowane są również działania w ramach podpisanego porozumienia o wzajemnej współpracy z Wydziałem Elektrycznym Politechniki Poznańskiej na rzecz popierania i krzewienia rozwoju metrologii, doskonalenia kwalifikacji metrologicznych oraz wymiany wzajemnych doświadczeń. 

 

do góry